Πενήντα πίνακες ένδεκα Ρώσων ζωγράφων που αποθανάτισαν τη Σύρο της δεκαετίας του ’80 εκτέθηκαν στο Βιομηχανικό Μουσείο Ερμούπολης, ως μία εικαστική παρουσίαση της Ερμούπολης εικοσιπέντε χρόνια πριν. Στο πλαίσιο της διεθνούς συνεργασίας ενισχύθηκαν οι σχέσεις της Σύρου αλλά και της χώρας μας με την Ομόσπονδη Ρωσική Δημοκρατία.
Εικόνα: Μαστερόπουλος Νίκος. 75×80εκ.,λάδι σε μουσαμά.1988
Σημείωμα του Συντονιστή
Το Βιομηχανικό μας Μουσείο, συμπληρώνοντας μιά δωδεκαετή γόνιμη παρουσία στην ζωή της πόλης, ενισχύει διαρκώς την ταυτότητά του. Πέρυσι, στην αίθουσα των περιοδικών εκθέσεων του Μουσείου, είχαμε παρουσιάσει την ιστορία της πετρελαϊκής μας βιομηχανίας, των Ελληνικών Πετρελαίων (ΕΛ.ΠΕ.). Είχε προηγηθεί πρόπερσι, το ναυάγιο του “Πατρίς”. Φέτος θα παρουσιάσουμε περίπου πενήντα πίνακες των ένδεκα Ρώσων ζωγράφων που αποθανάτισαν τη Σύρο της δεκαετίας του ‘80.
Οι στόχοι αυτής της παρουσίασης είναι πολλαπλοί.
Χορηγίες και εθελοντική συνεισφορά :
- Τα Ναυπηγεία της πόλης μας και η διοίκησή τους, που μας δάνεισαν τα εκθέματα και μας βοήθησαν σε κάθε πρακτικό βήμα υλοποίησης της έκθεσης.
- Το Κληροδότημα Μωραΐτη και ο πρόεδρός του κ. Φίλιππος Μωραΐτης, που μέσω του Συλλόγου των Φίλων του Μουσείου είναι αρωγός σε κάθε δραστηριότητα του Μουσείου.
- Οι κ. κ. Νίκος Αναγνωστόπουλος, σκηνοθέτης και Γιάννης Μαστερόπουλος, ζωγράφος που επιμελήθηκαν αφιλοκερδώς την έκθεση.
- Ο Αριστείδης Τριγώνης, Στέλεχος των Ναυπηγείων καθώς και ο
- Αχιλλέας Δημητρόπουλος, υπάλληλος του Μουσείου μας που βοήθησαν ακούραστα σε κάθε βήμα υλοποίησης της έκθεσης.
Σημείωμα των επιμελητών
Μετά τον πρόωρο και αναπάντεχο θάνατο του εξαίρετου ζωγράφου Νίκου Μαστερόπουλου το 2003, φίλος και υιός, αναζητώντας τα έργα του επισκεφτήκαμε την Σύρο και είδαμε την, ιδιοκτησίας του Νεωρίου, υπέροχη συλλογή, περίπου εκατό έργων ζωγραφικής καλλιτεχνών από την Ρωσία. Ανάμεσά τους βρίσκονταν και αυτά που αναζητούσαμε…
Ως εκ τούτου με πολλή χαρά και συγκίνηση, αποδεχτήκαμε την πρόταση του φίλου Δημήτρη Καλουδιώτη να αναλάβουμε την επιμέλεια της έκθεσης αυτών των έργων που αποθανάτισαν τη Σύρο της δεκαετίας του ‘80. Η ιστορία άρχισε το 1988, όταν μετά από πρόταση του ζωγράφου Γιώργου Ηλιάδη προσκλήθηκαν και φιλοξενήθηκαν στην Ερμούπολη από την διοίκηση του Νεωρίου ένδεκα ζωγράφοι από την πρώην ΕΣΣΔ με σκοπό να ΄΄ζωγραφίσουν΄΄ το νησί. Ακολούθησε πολύμηνο εργαστήριο και στο τέλος πραγματοποιήθηκε έκθεση ζωγραφικής με τίτλο «Η Σύρος με τα μάτια Σοβιετικών ζωγράφων».
Η άφιξη των Σοβιετικών ζωγράφων στο νησί ήταν ένα κορυφαίο γεγονός πολιτιστικής συνεργασίας μεταξύ της Ελλάδος και της τότε ΕΣΣΔ, που επισκευάζοντας τα πλοία του στόλου της στην Σύρο, βοήθησε το Νεώριο αλλά και τις εμπορικές σχέσεις των δυο χωρών.
Για τους καλλιτέχνες το ταξίδι εκείνο υπήρξε όνειρο ζωής, καθώς όλοι τους ήταν λάτρεις του ελληνικού πολιτισμού. Με την ζωγραφική τους ερμηνεία ανέδειξαν με τρόπο μοναδικό και απαράμιλλο την ομορφιά του νησιού. Μάλιστα οι τέσσερις από αυτούς, η Αλμπίνα Ακρίτα, ο Γιώργος Ηλιάδης, ο Νίκος Μαστερόπουλος και ο Δημήτρης Μπίστης, ήταν ελληνικής καταγωγής, και το ταξίδι τους στην Σύρο είχε μια ιδιαίτερη αξία,την επιστροφή στον τόπο των προγόνων τους, στην ιστορική τους πατρίδα.
Τα έργα των καλλιτεχνών είναι διαφορετικά, το κάθε ένα με την προσωπικότητα του δημιουργού του και την ιστορία του. Διαφέρουν από την άποψη των υλικών μέσων: Λάδι, μολύβι, κάρβουνο, πένα. Το κοινό στοιχείο που παρατηρούμε όμως σε όλα σχεδόν τα έργα είναι η ιδιαίτερη παρουσία του φωτός, στοιχείο του αιγαιοπελαγίτικου νησιωτικού τοπίου, αλλά και η πλούσια χρωματική παλέτα, δείγμα της καλλιτεχνικής ωριμότητας των δημιουργών. Αν και μερικές φορές στα έργα επιβιώνει και η μελαγχολική ματιά της απέραντης Ρωσίας…
Οι ζωγράφοι μετέφεραν στα έργα τους τον ενθουσιασμό και την ατομική τους εντύπωση. Κάποιοι χρησιμοποιούν τυπικές ζωγραφικές φόρμες, άλλοι καταθέτουν τον ζωγραφικό τους κόσμο με προσωπική γκάμα χρωμάτων, σχέδιο και σύνθεση, ενώ άλλοι πειραματίζονται αναζητώντας επιτόπου το αποτέλεσμα. Παρατηρούμε έργα που έχουν αναφορά στον εμπρεσιονισμό, εξπρεσιονισμό, πριμιτιβισμό, ακαδημαϊσμό. Επίσης δυο από τους καλλιτέχνες, οι μεγαλύτεροι σε ηλικία, καταθέτουν την παράδοση της ρωσικής τέχνης της γενιάς του 1960 (γνωστή για τις λεπτές σκοτεινές αποχρώσεις, ρομαντισμό, και πριμιτιβισμό σε συνδυασμό με την κλασσική ζωγραφική των ακαδημαϊκών σχολών).
Εμείς επιλέξαμε τα κατά τη γνώμη μας πιο αντιπροσωπευτικά έργα του κάθε ζωγράφου από τα περίπου εκατό που υπάρχουν στη Συλλογή του Νεωρίου. Σχεδόν 25 χρόνια μετά, καθώς μερικοί από τους καλλιτέχνες δεν είναι πια κοντά μας, στο Βιομηχανικό Μουσείο Ερμούπολης οργανώνεται προς τιμή τους αυτή η έκθεση που θα μας ξαναθυμίσει την όμορφη συνάντηση των Σοβιετικών καλλιτεχνών με την Σύρο του 1988.
Ερμούπολη Σύρου 21/07/2012
Νίκος Αναγνωστόπουλος, σκηνοθέτης
Γιάννης Μαστερόπουλος, ζωγράφος
11 Ρώσοι Ζωγράφοι
Ακρίτα Αλμπίνα
Ηλιάδης Γεώργιος
Μπίστης Ανδρέας
Γκορέλοβα Τατιάνα
Μαστερόπουλος Νίκος
Σόρτσεβ Πιότρ
Κιτσίγκιν Γεώργι
Μπούμπνοβ Βασίλι
Μπράϊνιν Βλαντίμιρ
Ντέντοβα-Ντζεντουσίνσκαϊα Μαρίνα
Παπικιάν Αλμπέρτ
Ακρίτα Αλμπίνα
60×50εκ., λάδι σε μουσαμά. 1988
Γεννήθηκε στην Μόσχα το1934. Ελληνικής καταγωγής. Είναι μέλος της Ακαδημίας Καλλιτεχνών της Ρωσίας. Έχει πάρει μέρος σε πολλές εκθέσεις πόλεων της Ρωσίας και του εξωτερικού: Βαρσοβία, Βελιγράδι, Λονδίνο, Αθήνα, Βιέννη. Το 1999 βραβεύτηκε με χρυσό μετάλλιο της Ακαδημίας Τεχνών για την δημιουργία σειράς έργων που αφορούν τον ποιητή Α. Σ. Πούσκιν.
Σημαντικό ρόλο στην ζωή της έπαιξε το ταξίδι στην Σύρο το 1988.
Η περίοδος ενασχόλησής της με την Ελλάδα συνεχίζεται έως και σήμερα. Τα έργα της βρίσκονται σε συλλογές πολλών μουσείων της Μόσχας, της Πετρούπολης και σε ιδιωτικές συλλογές στη Ρωσία, την Ιαπωνία,την Ελλάδα και τις ΗΠΑ. Ζει και εργάζεται στη Μόσχα.
Ηλιάδης Γεώργιος
50χ70εκ., λάδι σε μουσαμά. 1988
Γεννήθηκε το 1954 στη Σταυρούπολη της νότιας Ρωσίας. Ελληνικής καταγωγής. Ολοκλήρωσε τις σπουδές του στο Τμήμα Καλών Τεχνών του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου της Μόσχας, στο οποίο αργότερα εργάστηκε ως καθηγητής .Για μικρό διάστημα εργάστηκε ως καθηγητής ζωγραφικής και στην Ελλάδα.
Έχει ασχοληθεί με την σμαλτογραφία, την αγιογράφηση ναών καθώς και με την δημιουργία ψηφιδωτών εικόνων στην Ελλάδα, στην Ρωσία και στην Τσεχία.
Έργα του βρίσκονται σε ιδιωτικές συλλογές και οργανισμούς της Ελλάδας,της Ρωσίας, των ΗΠΑ,της Ελβετίας και της Κύπρου. Επαναπατρίστηκε το 1986 και έκτοτε ζει και εργάζεται στην Αθήνα.
Μπίστης Ανδρέας
56χ45εκ., μικτή τεχνική σε χαρτί. 1988
Γεννήθηκε το 1953 στην Μόσχα. Ελληνικής καταγωγής. Έχει εργαστεί ως καλλιτέχνης σε εκδοτικούς οίκους της Μόσχας. Από το 1978 συμμετέχει σε πολλές εκθέσεις στην Ρωσία και στο εξωτερικό. Είναι μέλος της Ένωσης Καλλιτεχνών της Ρωσίας.
Τα έργα του βρίσκονται στις συλλογές του Mουσείου Πούσκιν της Μόσχας, στο Ερμιτάζ της Πετρούπολης, στη Σεβαστούπολη, στην συλλογή της Εθνικής Τραπέζης της Ελλάδος και σε ιδιωτικές συλλογές στην Ρωσία, στις ΗΠΑ, στην Ελλάδα, στη Γαλλία,στην Ελβετία, στην Ιαπωνία, στην Κορέα, στην Δανία, στη Βουλγαρία και στην Πολωνία. Ζει και εργάζεται στη Μόσχα.
Γκορέλοβα Τατιάνα
45χ55εκ., λάδι σε μουσαμά. 1988
Γεννήθηκε το 1948 στην Μόσχα. Αποφοίτησε από την Σχολή Καλών Τεχνών του Σούρικοφ της Μόσχας. Είναι μέλος της Ένωσης Καλλιτεχνών της Ρωσίας, όπως επίσης μέλος του International Federation of Artists, Internation- al Arts Fund και τοθInternational Association of Art (UNESCO).
Το έργο της έχει αναγνωριστεί και βραβευθεί από οργανισμούς και γκαλερί στη Ρωσία και στο εξωτερικό. Έργα της βρίσκονται σε διάφορα μουσεία, πινακοθήκες και ιδιωτικές συλλογές σε χώρες όπως η Ελλάδα, η Γερμανία, η Γαλλία, η Αυστρία και η Αμερική. Ζει και εργάζεται στη Μόσχα.
Μαστερόπουλος Νίκος
75×80εκ., λάδι σε μουσαμά. 1988
Γεννήθηκε το 1948 στη Μόσχα. Το 1973 αποφοίτησε από τη Σχολή Καλών Τεχνών Στρόγκανοβ. Μέλος της Ένωσης Καλλιτεχνών της Ρωσίας. Το 1977- 79 δημιουργεί μια μνημειακή κεραμική σύνθεση για τον σταθμό «Βοτανικός Κήπος» στο μετρό της Μόσχας και το 1980 διακοσμητικά έργα με θέμα «Η πόλη μας η Μόσχα» για το Φυσικό-Μηχανικό Ινστιτούτο της Ρωσίας.
Το 1997 επισκέπτεται το Άγιο Όρος και δέχεται την πρόταση του Ηγουμένου της Ι. Μ. Διονυσίου Αρχιμανδρίτη Πέτρου να εργασθεί για την κατασκευή μεγάλου ψηφιδωτού (3X4 μέτρα) για την είσοδο της Μονής. Στα χρόνια της συνεργασίας του με την Ι.Μ. Διονυσίου, μέχρι και τον πρόωρο θάνατό του το 2003, πειραματίζεται και επαναφέρει σπάνιες βυζαντινές τεχνικές όπως του μικροψηφιδωτού και του περίκλειστου σμάλτου, δημιουργώντας μοναδικές εικόνες για το καθολικό της μονής.
Έργα του βρίσκονται στο Μουσείο Μανέζ στην Μόσχα, στο Ερμιτάζ, στο Μουσείο της πόλης Γιαροσλάβ, στην Ένωση Καλλιτεχνών της Ρωσίας καθώς και σε ιδιωτικές συλλογές σε χώρες της Ευρώπης και της Αμερικής.
Σόρτσεβ Πιότρ
50χ70εκ., λάδι σε μουσαμά. 1988
Γεννήθηκε το 1949 στην Σαμαρκάνδη του Ουζμπεκιστάν. Ζωγράφος και σκηνογράφος, γιος του γνωστού εικαστικού και δασκάλου ζωγραφικής Ακίνδυνου Σόρτσεβ.
Σπούδασε στη Σχολή Καλών Τεχνών Στρόγκανοβ της Μόσχας. Εκτέλεσε έργα μνημειακής τέχνης στην Ρωσία και στο εξωτερικό, ένα από τα οποία είναι η διακόσμηση των στάσεων των μέτρο Μοσκόβσκαϊα της Πράγας και Τσεχόβσκαϊα της Μόσχας.
Είχε συμμετάσχει σε πολλές εκθέσεις στην Ρωσία και στο εξωτερικό. Απεβίωσε το 1993 στην Μόσχα.
Κιτσίγκιν Γεώργι
60χ40εκ., λάδι σε μουσαμά. 1988
Γεννήθηκε το Όμσκ της Ρωσίας το 1951. Τελείωσε το Κρατικό Παιδαγωγικό Ινστιτούτο της πόλης Όμσκ το 1974. Επίτιμος καλλιτέχνης της Ρωσίας. Σήμερα διδάσκει ζωγραφική στο Κρατικό Παιδαγωγικό Ινστιτούτο του Όμσκ. Είναι μέλος της Ένωσης Καλλιτεχνών της Ρωσίας και πρόσφατα μέλος της Ακαδημίας Καλλιτεχνών της Ρωσίας. Έχει συμμετάσχει σε εκθέσεις στην Ρωσία και στο εξωτερικό.
Τα έργα του βρίσκονται στις συλλογές της γκαλερί Τρετιακόβ της Μόσχας, στο Καλλιτεχνικό Μουσείο του Όμσκ και σε άλλα μουσεία της Ρωσίας και εξωτερικού. Ζει και εργάζεται στην πόλη Όμσκ της Ρωσίας.
Μπούμπνοβ Βασίλι
75χ80εκ., λάδι σε μουσαμά. 1988
Γεννήθηκε το 1942 στην Μόσχα. Απόφοιτος της Σχολής Καλών Τεχνών Στρόγκανοβ. Εργάστηκε ως καλλιτέχνης στο Εργαστήριο Μνημειακής Διακοσμητικής και Εφαρμοσμένων Τεχνών της Μόσχας, φτιάχνοντας ψηφιδωτά, βιτρό, πολυελαίους και μεταλλικές συνθέσεις. Παράλληλα ασχολείται με τη ζωγραφική και το σχέδιο. Είναι μέλος της Ένωσης Καλλιτεχνών της Ρωσίας και μέλος της Καλλιτεχνικής Ακαδημίας της Ρωσίας.
Έχει βραβευτεί για την προσφορά στην πατρίδα με το ασημένιο παράσημο της Ακαδημίας καλλιτεχνών.
Τα έργα του βρίσκονται σε μουσεία και ιδιωτικές συλλογές της Ρωσίας, των ΗΠΑ, της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Ελλάδας, της Ιταλίας, της Πολωνίας, της Βουλγαρίας και της Ισπανίας. Ζει και εργάζεται στην Μόσχα.
Μπράϊνιν Βλαντίμιρ
55χ45εκ. λάδι σε μουσαμά. 1988
Γεννήθηκε το 1951 στην Μόσχα. Τελείωσε την Σχολή Γραφικών Τεχνών της Μόσχας. Είναι μέλος της Ένωσης Καλλιτεχνών και Ακαδημίας Τεχνών της Ρωσίας. Το 1982 και το 1986 πήρε το πρώτο βραβείο της Ένωσης για το καλύτερο έργο της Χρονιάς.
Για πολλά χρόνια ασχολήθηκε με την ζωγραφική των τοπίων. Το προσωπικό του στιλ έχει διαμορφωθεί από τις παραδόσεις του πριμιτιβισμού, των συνθετικών αρχών της παλαιάς φωτογραφίας και την άριστη γνώση της ζωγραφικής.
Έργα του κοσμούν τις συλλογές της Γκαλερί Tρετιακόβ της Μόσχας, του Κρατικού Ρωσικού Μουσείου στην Πετρούπολη, καθώς και πολλών μουσείων σε πόλεις της Ρωσίας. Επίσης έργα του αγοράστηκαν και από μουσεία της Γερμανίας. Ζει και εργάζεται στην Μόσχα.
Ντέντοβα-Ντζεντουσίνσκαϊα Μαρίνα
80χ60εκ., λάδι σε μουσαμά. 1988
Γεννήθηκε το 1941 στην πόλη Περμ της Ρωσίας. Είναι μέλος της Ένωσης Καλλιτεχνών της Ρωσίας. Δημιούργησε έργα μνημειακής τέχνης στην Ρωσία και στο εξωτερικό. Υλοποίησε την διακόσμηση του σταθμού Ντοστογιέφσκαϊα του μετρό της Μόσχας. Έχει αγιογραφήσει ναούς στη Μόσχα και σε άλλες περιοχές της Ρωσίας.
Έλαβε μέρος σε εκθέσεις στην Ρωσία, στην Τσεχοσλοβακία, στην Πολωνία,στη Γερμανία, στην Κούβα,στο Μεξικό καιστην Ιαπωνία. Τα έργα της βρίσκονται σε Ρωσικά, Αρμένικα και Ουγγρικά Μουσεία. Ζει και εργάζεται στη Μόσχα.
Παπικιάν Αλμπέρτ
57χ37εκ., λάδι σε μουσαμά. 1988
Γεννήθηκε το 1926 στο Έρεβαν της Αρμενίας. Γνωστός καλλιτέχνης της γενιάς του 1960. Υπήρξε μέλος της Ένωσης Καλλιτεχνών της Ρωσίας. Βραβεύτηκε με το αργυρό παράσημο της Ακαδημίας Τεχνών της Ρωσίας.
Τα έργα του βρίσκονται σε πολλά μουσεία και ιδιωτικές συλλογές της Ρωσίας, της Αρμενίας και πολλών άλλων χωρών. Έζησε και εργάστηκε στην Μόσχα, όπου και απεβίωσε το 1997.
Η Έκθεση τελεί υπό την αιγίδα της Πρεσβείας της Ρώσικης Ομοσπονδίας στην Ελληνική Δημοκρατία.